خبری-آموزشی

«جوزغند» شیرینی محلی منطقه نراق است که تهیه آن 15 روز زمان می‌برد و به گران‌ترین شیرینی محلی ایرانی برای سوغات معروف است. فرهنگ «معین» یکی از معانی تعریف‌شده برای «جوزغند» را «جوز» شفتالوی خشک‌شده و «غند»، «آگند» یا «آکند» یعنی افکندن آورده است.

به گزارش تکناز«جوزغند» از میوه‌ای به نام هلو که هم‌خانواده «الگ» است یا آلوی بخارا ساخته می‌شود که طعم ترش و شیرین دارد، «جوزغند» هلو یا «الگ» کیلویی 60 هزار تومان و «جوزغند» آلو 70 هزار تومان فروخته می‌شود.

برای درست کردن این شیرینی میوه‌ هلو را پوست می‌کنند تا سه روز در پشت بام‌ آفتاب بخورد و خشک شود، سپس هسته‌ آن را خارج می‌کنند و یک روز دیگر در آفتاب می‌ماند، بعد داخل این میوه را با مواد مخلوط تشکیل‌شده از بادام، شکر، هل، مغز هسته زردآلو و خاک قند پر می‌کنند.

یکی از کمک‌های مردمی که در هشت سال دفاع مقدس به جبهه‌های جنگ ارسال می‌شد همین «جوزغند» بود. می‌گویند تصاویری از دوران جنگ وجود دارد که رزمندگان نراق را با «جوزغند» آویخته به گردن نشان می‌دهد. در بین رزمندگان نراقی «جوزغند» معروف به نارنجک لپی بود چون آن را درون دهان خود می‌گذاشتند و بعد ازخوردن آن اعتقاد داشتند در شکم منفجر می‌شود و انرژی خود را آزاد می‌کند. این غذا نیاز به گرم کردن نداشت، فاسد نمی‌شد، فضای زیادی را اشغال نمی‌کرد و کالری بسیار بالایی از خود آزاد کرده و احساس سیری به رزمنده دست می‌داد؛ به همین دلیل «جوزغند» را صرفا یک شیرینی محلی نمی‌دانند.

به نظر می‌رسد در گذشته‌های دورتر، محدودیت‌های زمان جنگ، افراد را مجبور می‌کرده دست به ساخت چنین محصولاتی بزنند. برای مثال مطالعات نشان می‌دهد حلواشکری هم در ابتدا بخصوص در عصر صفویه به عنوان یک جیره جنگی ساخته می‌شده و نکته جالب توجه این است که خاستگاه حلواشکری هم منطقه جاسب و شهر نراق است.

ویژگی‌هایی که «جوزغند» دارد، آن را به یک جیره غذایی تبدیل کرده است و رزمندگان در زمان جنگ با نوشتن نامه به خانواده‌هایشان از آنها می‌خواستند که برای آنها از این شیرینی بفرستند تا آن را به عنوان یک وعده غذای کامل در عملیات جنگی استفاده کنند، به عبارتی نوعی جیره جنگی هم بوده است.

مسافرانی هم که در زمان‌های گذشته عازم سفرهای زیارتی بودند «جوزغند»را به عنوان توشه راه و یک وعده غذایی کامل استفاده می‌کردند. چوپانان هم هنگامی که گوسفندان را به چرا می‌بردند از «جوزغند» به عنوان یک وعده غذایی کامل استفاده می‌کردند.

به گفته محمود مرادی – شهردار نراق -، بیش از 10 سال برای احیای هلوی محلی یا «الگ» که محصول اولیه برای ساخت «جوزغند» است، برنامه‌ریزی شده است زیرا باغات این محصولات در نراق به دلیل نبود توجه و خشکسالی از بین رفته بوده که با تشویق کشاورزان چند باغ جدید در سالهای اخیر احداث شده است.

ساخت «جوزغند» اساسا یک کار گروهی در بین خانم‌های نراقی است، یعنی اینکه برای ساخت آن معمولا چند خانم به هم کمک می‌کنند. با الگوگیری از همین روش سنتی، 10 کارگاه ساخت «جوزغند» که خانم‌های سالخورده و میانسال و جوان آن را تشکیل می‌دادند، ساماندهی و در این کارگاه‌ها عملا مراحل ساخت آن مستند شده است. همچنین در جشنواره‌ای که هر سال ابتدای مهرماه برگزار می‌شود، روش ساخت این شیرینی محلی برای حفظ این سنت به نسل‌های جوان‌تر آموزش داده می‌شود.

اما شاید خیلی‌ها مذاقشان با این شیرینی محلی جور درنیاید و اگر آن را تست کنند و ندانند قیمتش چند است چندان از آن استقبال نکنند، اما به محض اینکه قیمت آن را بفهمند یک‌جا ببلعندش هر چند که از طعم آن خوششان نیامده باشد. این شیرینی سنتی را معمولا برای شب یلدا آماده می‌کردند و می‌توان آن را تا یک سال در فریزر یا حتی کمد نگه داشت.

ایسنا